بیماری جفت ماندگی گاو بعد از زایمان این حیوان ممکن است بوجود آید. گاوها از جمله دام های با ارزش و مهم در زندگی انسان، از گذشته کنون، محسوب می‌شوند. این حیوانات براساس ساختار و کارایی که دارند، به دو دسته گاوهای شیری و گوشتی تقسیم می‌شوند. بیش از دو سوم خوراکی های جهان متعلق به شیر گاو ها است، همچنین گوشت این حیوانات یکی از موارد اصلی در تغذیه انسان محسوب می‌شوند.
به طور کلی بدن دام ها در هنگام زایمان، بسیار ضعیف شده و ممکن است دچار بیماری های مختلفی شوند. به همین منظور این فرایند باید با دقت بسیار و در شرایط استریل و پاک انجام گیرد تا گاو ماده و گوساله تلف نشوند. بیمار بودن گاو ماده و همچنین آبستن شدن آن باعث سقط جنین، تب شیر و از همه مهمتر بیماری جفت ماندگی میشود.
جفت ماندگی از جمله بیمارهای خطرناک می‌باشد که درصورتی که جفت گاو پس از گذشت 12 روز از زایمان، به طور کامل از رحم خارج نشود، بوجود می‌آید. این بیماری باعث عفونت و فساد رحم شده و عدم تشخیص صحیح و به موقع و درمان آن باعث ناباروری همیشگی گاو، کاهش تولید شیر و خسارت های اقتصادی تا حدود زیادی خواهد شد. سزارین، تغذیه نامناسب و دوقلوزایی رایجترین دلایل بروز بیماری جفت ماندگی است.
راه های درمان بیماری جفت ماندگی گاو
با توجه به آنکه جمعیت جهان روز به روز در حال افزایش بوده و نیازهای افراد نیز همگام با آن در حال بیشتر شدن است، بقا و تولید مثل انواع دام ها از جمله گاو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قطعا این تولید مثل و بقا بدون تغذیه مورد مناسب و سلامت دام به هیچ وجه امکان پذیر نمی‌باشد. گاوها در طول سال یک بار زایمان می‌کنند که طول حاملگی آنها نیز ۹ ماه است. لازمه داشتن زایمان موفقیت آمیز آبستن بودن گاو در سلامت کامل می باشد.
اگر بخواهیم عواملی که منجر به جفت ماندگی گاو میشود را ذکر کنیم، قطعا عوامل بسیاری را می‌یابیم که در بروز این بیماری به طور مستقیم و غیر مستقیم نقش دارند. تغذیه نامناسب، افزایش وزن زیاد گاو و یا لاغر بودن گاو، کمبود ویتامین های A و E و همچنین دوقلوزایی مهمترین دلایل این بیماری هستند. همچنین اگر جفت گاو در هنگام زایمان آویزان مانده و نیافتد، به دلیل برخورد با گل و کود چسبیده آلوده میشود و این آلودگی ها زمینه ساز عفونت و بیماری های بسیار خطرناک برای گاوها میشود.
عوامل اصلی بروز و پیشگیری از بیماری جفت ماندگی
جفت ماندگی گاو به دلیل ایجاد عفونت در حین زایمان ایجاد میشود؛ اما خود این عفونت ها به دلایل مختلفی به وجود می‌آیند. از جمله دلایل دخیل در جفت ماندگی عبارتند از:
- سقط جنین
- باقی ماندن بخشی از جنین در رحم گاو
- کمبود ویتامین های A,E
- کمبود سلنیوم و مس
- تغذیه ضعیف
- کمبود مواد معدنی
- لاغری یا چاقی بیش از اندازه
- دوقلویی زایی و زایمان سخت
- کمبود کلسیم یا تب شیر در گاو
اگر بهداشت لازم، تغذیه مناسب و اصول نگهداری گاو به طور صحیح رعایت شوند، میتوان از بروز این عوامل جلوگیری کرد. اگر گاوها بیش از حد لاغر یا چاق شوند زایمان آن هابه مشکل خورده و ممکن است بقایای جفت در رحم باقی بماند و باعث جفت ماندگی شود.
تحرک کافی و بهداشت محل زایمان و بالانس بودن جیره غذایی دام در 6 تا 8 هفته دوران خشکی، تزریق ویتامین های A و D و ثابت نگه داشتن میزان Ca و P برای پیشگیری از بیماری تب شیر و … همگی این موارد در بیماری جفت ماندگی پیشگیری می‌کنند.
نحوه درمان
جفت ماندگی همانطور که از نامش مشخص است یعنی جفت در هنگام زایمان، در بدن گاو باقی بماند. درمان بیماری و مدت زمان ماندن جفت در بدن گاو، دو فاکتور بسیار مهم در شدت و بروز این بیماری است. در نتیجه پیش از آنکه جفت ماندگی باعث عفونت شدید رحمی و ناباروری دام شود باید نسبت به درمان آن سریعا اقدام نمود.
بهترین راه حل این می‌باشد که ابتدا شرایط و کارهایی انجام و فراهم گردد که گاو خودش جفت باقی مانده را خارج کند و پس از آن رحم را شستشو دهد. این راه حل، روش طبیعی برای حل این مشکل است. اما اگر جفت به روش خارج نشد، دکتر دامپزشک آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. این آنتی بیوتیک می‌تواند به صورت تزریق وریدی و یا مایع دکستروز صورت گیرد. دامپزشک با تزریق داروهای داخل رحمی اقدامات لازم برای خارج کردن جفت را انجام می‌دهد.
از دیگر روش های درمان که موثر واقع می‌شوند و در درمان بیماری تاثیر بالایی دارند میتوان به شستشوی رحم، تزریق دارو به رحم برای خارج کردن جفت باقی مانده اشاره کرد. توصیه میشود دامداران پس از زایمان گاو معاینات لازم برای سلامتی دام زنده را انجام دهند تا مطمئن شوند که گاو تازه زایمان کرده سالم و هیچ گونه بیماری‌ای ندارد.
به یاد داشته باشید، سلامت گاوها بر روی قدرت باروریشان بسیار تاثیر می‌گذارد. عفونت های رحمی و جفت ماندگی ممکن است باعث ناباروری و از بین رفتن نسل گاو شود. این موضوع برای دامداران خسارت های جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.
